Podstawowe funkcje uszczelek do drzwi garażowych

Posiadanie własnego garażu jest wygodne i praktyczne, na to rozwiązanie decyduje się więc większość osób rozpoczynających budowę domu, czy chcących powiększyć budynek, którym dysponują. Garażowane auta pozwala na zachowanie go w znacznie lepszym stanie technicznym, chroni przed zabrudzeniami osadzającymi się na karoserii, opadającymi z drzew liśćmi, igłami czy fragmentami gałęzi, a także przed kontaktem z ptasimi odchodami oraz intensywnymi opadami, w tym gradem. Garaż to często także miejsce na zorganizowanie przydomowego warsztatu, przestrzeń do przechowywania sprzętu sportowego, urządzeń akcesoriów przydatnych w ogrodzie czy używanych jednośladów. Choć dla większości użytkowników komfort korzystania z garażu kojarzy się głównie z dostępną w nim ilością miejsca, rodzajem zamontowanej bramy czy zainstalowanym oświetleniem, to jednym z ważniejszych czynników wpływających na łatwość użytkowania garażu, możliwość utrzymywania w nim porządku, ale również na poziom kosztów utrzymania są uszczelki do drzwi garażowych i bram. Przyjrzyjmy się bliżej funkcjom, jakie pełnią, zobaczmy, jakie są ich rodzaje oraz przyjrzymy się, z jakich materiałów i w jaki sposób powstają.

Dlaczego uszczelki do bram i drzwi garażowych są niezbędne?

Garaż, tak jak każdy budynek musi być odpowiednio chroniony przed utratą ciepła oraz różnymi czynnikami przenikającymi z zewnątrz. Zabezpieczenie garażu przed wychładzaniem jest szczególnie ważne wówczas, gdy jest on złączony z konstrukcją domu. W takim przypadku, zwłaszcza jeśli znajduje się w nim bezpośrednie przejście do budynku, konieczne będzie właściwe zaizolowanie termiczne ścian, okien, bramy garażowej i drzwi. Będzie to konieczne szczególnie, kiedy garaż jest ogrzewany – w tym przypadku tworzące się mostki cieplne lub szczeliny szybko sprawią, że rachunki za zużywaną energię okażą się wysokie. Większość użytkowników jest świadoma tego, że za utratę ciepła odpowiedzialna jest w głównej mierze właściwa termoizolacja ścian, montaż okien o odpowiednim współczynniku przenikania ciepła, a także wybór bramy i drzwi garażowych z ociepleniem, nie wszyscy doceniają jednak znaczenie stosowanych w tych ostatnich uszczelek, które przylegając ściśle do ościeżnicy, zapobiegają utracie energii. Jest to szczególnie ważne w przypadku bram i drzwi, które są montowane bez progów. Warto pamiętać, że tylko dwumilimetrowa szczelina między skrzydłem bramy a podłożem to odpowiednik otworu o powierzchni około 40 cm², a zatem całkiem sporej „dziury”.

Uszczelka montowana w drzwiach lub bramie garażowej to także zabezpieczenie przed opadami atmosferycznymi i ograniczenie ryzyka podciekania wody do wnętrza, zwłaszcza podczas silnego wiatru. Dzięki odpowiednio dobranym uszczelkom do garażu nie przedostaną się także nawiewany kurz, drobny piasek, liście czy skoszona trawa. Prawidłowe uszczelnienie zapobiegnie nadmiernemu zgromadzeniu się wewnątrz wilgoci. Chodzi tu nie tylko o napływanie powietrza, ale również o możliwość kondensowania się w pobliżu szczelin pary wodnej, co może łatwo prowadzić do powstawania ognisk korozji na niezbyt dobrze zabezpieczonych elementach, a także zwiększa ryzyko rozwoju w budynku grzybów i pleśni.

Ponieważ nie wszyscy mieszkańcy domów jednorodzinnych z jednakowym zaangażowaniem podchodzą do ochrony jakości powietrza, dobre uszczelki zabezpieczą garaż przed napływem sadzy i podobnych trudno usuwalnych zanieczyszczeń, które mogą osadzać się we wnętrzu. Uszczelki montowane w drzwiach i bramach garażowych to bariera przed przedostawaniem się do wnętrza uciążliwych owadów czy insektów. Nie można też zapominać, że uszczelki są wykonane z elastomerów, które znakomicie tłumią wstrząsy i wibracje. Odpowiednie uszczelnienie zniweluje hałas docierający do wnętrza budynku przez garaż, a także ułatwi wytłumienie wstrząsów związanych z zamykaniem bramy lub drzwi i ich uderzeniami w ościeżnicę, dodatkowo zapobiegając wycieraniu się i odpadaniu farby i powłoki antykorozyjnej.

Typy uszczelek do drzwi i bram garażowych oraz ich budowa

Uszczelki do drzwi i bram garażowych należą do grupy uszczelek krawędziowych oraz rowkowych i mogą mieć różną konstrukcję, w zależności od stosowanego przez producenta rozwiązania. Odmienne mogą być zarówno sposoby montażu, kształt samej uszczelki, jak i miejsca, w których się ona znajduje. W przypadku drzwi garażowych wielu producentów używa uszczelek wklejanych, znacznie częściej stosowane są jednak bardziej uniwersalne i wykorzystywane także w bramach uszczelki wciskane. Są one instalowane przez wciśnięcie ich specjalnie ukształtowanej części do kanału wykonanego w profilu, z którego jest wykonana ościeżnica, skrzydło lub jego elementy składowe. Gniazdo mocujące uszczelki ma najczęściej podobny kształt, będąc rodzajem wrębu z dwoma wystającymi nieco do środka otworu krawędziami. Na uszczelce część mocująca może mieć różny kształt, często jest to litera T, V lub element przypominający kotwicę, nierzadko z dodatkowymi karbowaniami stabilizującymi uszczelkę w gnieździe i zapobiegającymi jej przemieszczaniu się. Na wysokości mocowania zwykle w uszczelce wykonywany jest wewnętrzny kanał, który ułatwia jej ugięcie podczas osadzania. Niekiedy stosowane są także uszczelki nasadzane – w takich przypadkach zwykle rozkład elementów utrzymujących uszczelkę jest odwrotny – to ona tworzy wówczas gniazdo z wargami przytrzymującymi.

Równie zróżnicowane co sposoby mocowania, są profile nadawane części roboczej uszczelki. Kształt części uszczelniającej zależy w głównej mierze od spełnianej przez nie funkcji. W przypadku uszczelek obwodowych, które są montowane po bokach oraz w górnej części drzwi lub bramy najczęściej podstawowym zadaniem jest wypełnienie szczeliny między skrzydłem a ramą. W takiej sytuacji używane są uszczelki przylgowe, najczęściej albo w postaci profilu otwartego, a niekiedy także zamkniętego, ze znajdującą się w środku komorą poprawiającą doleganie elementów. Uszczelki tego rodzaju najczęściej spełniają też funkcję amortyzującą, zapobiegając uderzeniu skrzydła w ramę. 

Inny rodzaj uszczelek jest na ogół stosowany na dolnej krawędzi drzwi. W tym przypadku najczęściej część robocza uszczelki poza elementem zapewniającym amortyzację jest wyposażona w specjalną wargę, pełniącą funkcję kołnierza, który dolega do podłoża, uginając się i tworząc łagodną krzywą. Tego rodzaju uszczelka zastosowana w dolnej części drzwi lub bramy znacznie ogranicza podciekanie wody, zapobiega także podwiewaniu. Niektórzy producenci oferują uszczelki z dwiema wargami znajdującymi się na przeciwległych krawędziach oraz środkową częścią amortyzującą i dolegającą do podłoża, inni decydują się wyłącznie na zastosowania jednej wargi.

Rodzaje materiałów używanych do produkcji uszczelek do drzwi i bram garażowych

Uszczelki do drzwi i bram garażowych mogą być produkowane z różnych materiałów elastycznych. Kiedyś używano głównie gumy wytwarzanej z naturalnego kauczuku, obecnie  stosuje się raczej kauczuk syntetyczny, np. w postaci EPDM, ale także rozmaite elastomery, m.in. PVC lub TPE. Tworzywo zwane EPDM (od Ethylene Propylene Diene Monomer) to inaczej terpolimer etylowo-propylenowo-dienowy. Jego cechami wyróżniającymi są wysoka wytrzymałość na rozciąganie, duża elastyczność, a także dobra tolerancja szerokiego zakresu temperatur od –40 do +100°C. Ważna jest również jego nieduża masa oraz spora twardość powierzchniowa spowalniająca zużycie wskutek ścierania się. EPDM bardzo dobrze znosi kontakt z wodą, jest odporny na promieniowanie UV, a także rozdarcie.

PVC to bardzo popularny polichlorek winylu, nazywany również skrótem PCW, który jest modyfikowany odpowiednimi plastyfikatorami i mieszanką kauczuków nitrylowych. Jego zaletą jest możliwość tworzenia materiału o różnej w zależności od potrzeb elastyczności. Dobrze znosi chemikalia i jest stosunkowo odporny na uszkodzenia mechaniczne, jest także niekłopotliwy w przetwarzaniu oraz niezbyt drogi.

Termoplastyczne elastomery TPE mogą powstawać z różnych substancji – w uszczelnieniach krawędziowych i rowkowych można wykorzystywać poliuretany termoplastyczne (TPE-U), blendy poliolefinowe (TPE-O), a także poliamidy termoplastyczne (TPE-A) albo kopolimery styrenu-butadienu-styrenu lub styrenu-etylenu-butylenu-styrenu (TPE-S), które charakteryzują się właściwościami użytkowymi podobnymi do gumy, jednak lepiej znoszą niskie temperatury, są bardzo odporne na ścieranie oraz wykazują wysoką elastyczność. Bardzo dobrze znoszą także działanie czynników atmosferycznych i wpływ chemikaliów.

Uszczelki krawędziowe i rowkowe stosowane w drzwiach i bramach garażowych mają postać długich profilów dostarczanych w rolkach lub rzadziej ciętych na krótsze proste odcinki. Powstają dzięki technice wytłaczania, polegającej na uplastycznianiu materiału w podwyższonej temperaturze oraz jego sprężaniu, a następnie przepuszczaniu przez otwór, który nadaje mu oczekiwany profil. W procesie technologicznym produkcji uszczelek wykorzystuje się najczęściej wytłaczarki ślimakowe, które podgrzewają wsypywany granulat, mieszają go i ściskają, za sprawą zainstalowanych w cylindrycznym korpusie specjalnie uzwojonych wałków. Obracając się, powodują one przechodzenia tworzywa do strefy, gdzie znacznie zmniejsza się ilość miejsca między zwojami ślimaka, co powoduje sprężenie i wytworzenie ciśnienia, które ułatwia przejście tworzywa przez nadający mu kształt ustnik. Po wytłoczeniu tworzywo jest dodatkowo kalibrowane, by po skurczu zachowało właściwy kształt, a po ochłodzeniu może być konfekcjonowane np. nawijanie na szpule.